بازگشت
تاثیر دالر بر اقتصا د افغانستان ؟
دوکتور ؛م؛ پکتیا وال دوکتور ؛م؛ پکتیا وال

    در مورد چګو نګی ظهور پول وظا یف و استحکام  ان طۍ کتاب ؛ اقتصادې څیړنی درسال ۱۳۶۱ تو ضيحا ت ومعلومات مختصر ې ؛ به خواننده ګا ن امور تقد یم ګر دیده است ؛ درین جا بر خی نکات انرا یا داورې می نما یم ؛پو ل به حیث طلا؛نقره وغیره در حوالی قر ن ۱۸ عرض اندا م نمود ؛ وبه وسیله ان ارزش؛ قیمت اموال  تباد له   تعین ګر دید ۰                                                                                   

   ارزش ؛ دو نو ع است ؛ ارزش استعما لوې و ارزش ؛ هستند اموالیکه ارزش استعمالوې دارند ؛ که درا ن نیروبشرې بکار نه رفته ولی ارزش دارند ؛ از قبیل هوا اب دریا؛ میوه ها ې خود رو وغیره ؛ ودر ان چیزی که نیروې بشرې بکار رفته دران ارزش بوجود می ایند ؛ قیمت ها یا نر خها در دوران ارزش قرار دارند ؛ یا از ارزش بلند ؛ یا پا یین و ګاه مګر به مشکل با ارزش قرار میګرند ؟               

    پو ل در مما لک مختلف عر ض وجود نموده و مشهور ترین اسعار قابل تبا دله دالر ؛ یورو وغیره می با شد ؛ براې حجم واندازه مورد ضرورت پول درسال ازین فورمول کار ګرفته می شوند ؛حجم واندازه سالانه تمام تولیدات و خد ما ت + اعطا ې کر ید تها وغیره – حصول کرید تها وغیره درسال  ګذشته بر دورا ن سرعت پول ۰        پو ل وظایف ذیل را انجام مید هند : 

                                                                                        

  ۱ –به حیث تعین ارزش و مقیا س ۰                                                    

        ۲ – به حیث دورا ن پول ۰                                                              

          ۳ --  به حیث ترا کم و ذخیره ۰                                                          

         ۴ –به تاد یه ارزش و قیمت ۰                                                             

        ۵ – به حیث تبا د له پو ل بین المللی - 

 

   استحکا م پول باین قرار است :   

۱- انفلا سیو ن پول ؛ تزیید حجم واندازه پول در دوران از ګذ شته۰                   

   ۲—دیفلاسیو ن پول؛ اندازه پول  اضافی رااز دورا ن تقلیل دادن   ۰             

   ۳ – نولی فیکا سیون ؛ پول جدید بکار انداختن و پول سا بقه را نا چل کردن ۰

۴ –دیولواسیون؛ عکس نولی فیکا سیون ؛ پول اضافی را تقلیل دادن ؛حجم و اندازه انرا به حالت ګذشته رسا نیدن ۰                                      

۵ –  ریو لو زا سیون ؛ به دو قسم است ؛ ریو لوزا سیو ن اشکارا و ریو لوزاسیون مخفی :                                       

ریو لوزاسیون اشکار؛اندازه پول خویش را بغر ض پول بین المللی اعیارمی

 

       سازند۰                                                         

      ر یوز الواسیون مخفی؛ حجم واندازه پول خویش را تقلیل نمی دهند ؛ بوسیله ان

پول خارجی اسعار قابل تبا د له را می خرند۰                       

با وجود تشکیل ؛ به اصطلا ح صند وق وجهی و با نک بین المللی در معا ملا ت پول تحولا ت ګو نا ګون ؛ ار قبیل کنترول به نفع بیشتر سر ما یه داران انحصارګر ؛ و کنترول داشتن بر اقتصا د  جها نی ؛ کنترول اسعارې مثلا در ارجنتا ین و بلغاریا وغیر ه عواقب بسی ناګوار اقتصا دې ؛ اجتما عی و سیاسی را به میا ن اورده ؛و تسلط اقتصادې را بر جها ن و افغانستا ن قا یم ساخته اند؛ که انرا درینجا تحلیل ؛ارزیا بی و بیا ن نمی نما یم ۰                    

   درین جا در چلند دالر بعو ض افغانی وارزیا بی امور اقتصادې را به دالر در افغانستان مرور می نما یم :                                                                      

   ارایه بودجه و سر ما یه ګذارې را در جمهورې اسلامی افغانستان ؛به دالر نادرست میدانم ؛ چه هر مملکت از خو د پول مروج خود را دارند ؛ و فعا لیت های خویش را بان ارایه میکند ؛ وارایه به دالر با ن می ماند ؛که دالر در یکی از ایا لا ت متحد ه امریکا مروج بوده وبه دالر درانجا ارا یه میګرد د ؟                                     

     سیاست موجود صادرات وواردات را در افغانستان هم نادرست و انراسبب مانع رشد تولیدات ملی میدانیم ؛ چه هر هفته میلو نها دالراغلبا انهم به قر ضه را بانک مرکزې ؛ دافغانستان بانک ؛ بغر ض خریدارې افغانی به بازار عر ضه میکند؛ و افغانی را می خرند ؛ ګویا با ین وسیله جلو تور م افغانی را میګیرند ؟                                  

     همه ملا حظه می نما یند ؛که قیمتها و نر خها از روز نشر افغانی جد ید متواتر بلند رفته و بلند تر هم می روند ؛ پس با ین وسیله جلو تورم یا انفلا سیون را نه ګر فته؛ و به رشد صا درا ت و تولیدات ملی  افغانی خسا ره بزرګ و بزرګتر را به عمل اورد ه است ؟                                                      

            مثلا صادر کننده ګا ن افغانی وقتیکه پشم؛ قره قل ؛ پخته؛ قالین وغیره را به افغانی می خر ند ؛ وانرا به خارج صادر و بفروش میرساند ؛ قیمت؛ووجوه اسعارې انرا وقتیکه به افغانستان می اورند ؛ انرا به افغانی به قیمت فی دالر پنجا ه افغانی می فروشند؛که به خساره مواجه میګردد ؛ و تجار صادر کنند ه از خرید اموال جدید افغانی جلو ګیرې می نما یند ؛ مولد ین افغانی بنا بر عد م بازار فروش از تولیدات جلو ګيرې میکند ؛ و تولیدات افغانی به سختی کا هش می نما یند ؟

  جمهورې اسلامی افغانستان بنا بر عد م سیاست حما یو ې از تولیدا ت ملی اعم از سکتور دولتی؛ کوپرا تیفی؛ اشتراکی؛ او قا ف؛ و شخصی کار نمی ګیرند ؛ و نیروې بشرې فعال و بیکار افغانی را تو سط کو رسها  اموزش نمی دهند ؛ تا عوض کار ګرا ن ؛ خا رجی در امور ملی مشغول ګردد ؛ و به این قسم همواره براې کارګرا ن خارجی زمینه کار را در افغانستان مهیا می سازند  ؟                                         

                                                   

بر خلا ف برا ې وارد کننده ګا ن اموال  خارجی ؛ انهم استهلا کی زمینه واردات را مهیا سا خته و همواره این نو ع واردات در افغانستان تشد ید میګردد؛ واموال خویش

را به افغانی می فرو شند ؛ و با ن اسعار – دالر به قیمت نازل می خرید ؛ که درا ن مفاد زیا د را صا حب میګردد؛ این همه معا ملا ت با دستو ر با نګ جها نی و صندو ق و جهی تحت سیستم الیګا رشی ؛ګلو بالیستی در افغانستان بکار می برند ؛ و بر وضع ورشد اقتصا دې ؛ اجتما عی ؛ سیاسی و امنیتی افغانستان سخت صد مه میر سا نند ؟

   امید واریم جمهورې اسلامی افغانستان د ر همه امور اقتصا دې؛ اجتما عی ؛ سیاسی و امنیتی جدا تجد ید نظر نما یند ؛تا از بهر مندې ان همه مردم افغانستان بر خوردار ګردد؛

امین

۱۳۸۵/۱۲/۱۹      

 

 


March 11th, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات